By Zgodnie z powszechnie znanym powiedzeniem, „wieczne są tylko diamenty, nie długi”, przedawnienie roszczeń są to sytuacje, na które liczy niejeden dłużnik. Zgodnie z zasadami prawa cywilnego, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu i zarówno wierzyciele, jak i dłużnicy powinni dobrze znać zasady dotyczące funkcjonowania tej instytucji oraz jej najistotniejsze kwestie. O tym mówi także niniejszy artykuł.
Przedawnienie roszczeń – czym jest
Kwestie przedawnień uregulowane są zostały głównie w przepisach Kodeksu Cywilnego. Zgodnie z nimi, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, co oznacza, iż po upływie określonego terminu, dłużnik może uchylić się od uregulowania swojego zobowiązania, zaś wierzyciel nie może skutecznie dochodzić swoich praw w tym zakresie.
Przedmiotem przedawnienia mogą być wyłącznie cywilnoprawne roszczenia majątkowe, jednak jak to zwykle bywa, są pewne wyjątki od tej reguły. I tak przedawnieniu nie ulegają roszczenia windykacyjne o wydanie nieruchomości oraz roszczenia o zaniechanie naruszeń prawa własności w sposób inny, niż poprzez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą. Ponadto przedawnienie nie dotyczy także roszczeń, które nie mają charakteru cywilnoprawnego, uprawnień cywilnoprawnych (prawo własności, uprawnienie do wypowiedzenia umowy) oraz roszczeń niemajątkowych, jak chociażby takich, które służą ochronie dóbr osobistych.
Jakie są skutki przedawnienia?
Przedawnienie nie oznacza wcale, że dane roszczenie wygasa, natomiast gdy upłynie termin przedawnienia, dłużnik może uchylić się od jego zaspokojenia- roszczenie nadal istnieje i może zostać dobrowolnie zaspokojone przez dłużnika, natomiast nie można zastosować wobec niego żadnego przymusu, zarówno indywidualnego przez wierzyciela, jak i państwowego przez sąd- powództwo zostaje wówczas oddalone.
Zobacz profesjonalny blog prawniczy – https://www.tokarczykipartnerzy.pl/blog
Zarzut przedawnienia roszczenia
Dłużnik po upływie terminu przedawnienia, może uchylić się od jego zaspokojenia. W tym celu należy podnieść zarzut przedawnienia, a więc poinformować wierzyciela o upływie terminu przedawnienia, po czym odmówić realizacji świadczenia. Można to zrobić zarówno na etapie postępowania przedsądowego, jak i w trakcie postępowania sądowego, przy czym zawsze po upływie terminu przedawnienia.
Terminy przedawnienia roszczeń
Terminy przedawnienia roszczeń są różne, w zależności od rodzaju roszczeń, których dotyczą. Podstawowy termin przedawnienia dla roszczeń majątkowych wynosi 6 lat, zaś dla grupy roszczeń o świadczenia okresowe oraz związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, są to 3 lata. Od reguły tej istnieją jednak liczne wyjątki- tzw. szczególne terminy przedawnienia roszczenia. I tak na przykład dla roszczeń z tytułu umowy przewozu, spedycji, najmu czy przedwstępnej umowy sprzedaży termin przedawnienia wynosi 1 rok. Z kolei dla roszczeń z tytułu umowy o dzieło lub umowy zlecenia, a także usług telekomunikacyjnych oraz sprzedaży dokonanej przez przedsiębiorcę, termin ten wynosi w lata. Przechodząc do zobowiązań z tytułu mowy kredytu lub pożyczki, są to 3 lata, przy czym liczone od dnia, w którym powstał obowiązek ich spłaty. Szczególną grupą są zobowiązania podatkowe, gdzie termin przedawnienia wynosi 3 lata dla zobowiązań powstających na skutek doręczenia przez urząd skarbowy decyzji o wysokości podatku, np. podatek od nieruchomości (termin liczony jest tu od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy), zaś 5 lat dla zobowiązań określonych odrębnymi przepisami, jak np. podatek dochodowy, podatek od czynności cywilnoprawnych, VAT (w tym przypadku termin liczony od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku).
Zawieszenie i przerwanie biegu przedawnienia roszczeń
W trakcie biegu terminów przedawnienia mogą wystąpić okoliczności, które skutecznie utrudniają bądź uniemożliwiają dochodzenie roszczeń. Wówczas może dojść do zawieszenia lub przerwania biegu przedawnienia. Zawieszenie polega na tym, że przy ustalaniu terminu przedawnienia nie są brane pod uwagę określone okresy, w trakcie których wystąpiły szczególne okoliczności. Z kolei przerwanie biegu przedawnienia sprawia, że po zaistnieniu określonego prawem zdarzenia, termin przedawnienia roszczenia zaczyna biec od nowa.
Przedawnienie roszczenia pozwala dłużnikowi wykonać unik od zobowiązania, dlatego każdy wierzyciel powinien jak najszybciej reagować, gdy tylko wystąpi zwłoka bądź problemy w odzyskaniu swoich należności. W każdym przypadku najlepiej skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata, który w sposób kompleksowy pomoże uporać się z dłużnikiem i odzyskać to, co się nam należy.